Wat is de invloed van materiaal op kleur bij kleurbeoordeling?

In ons vorige blog gingen we uitgebreid in op het verschijnsel metamerie, waarbij een kleur onder verschillende lichtbronnen anders verschijnt. Een belangrijk begrip voor iedereen die werkt met kleur. Net als licht is ook het materiaal van invloed op de visuele kleurbeoordeling. Daarover gaat dit blog: de invloed van materiaal op kleur.

Moederstaal

Je beoordeelt een kleur door uit te gaan van een moederstaal, dat is het uitgangspunt. Moederstalen zijn gewoon verkrijgbaar. Bij RAL zijn dat bijvoorbeeld de HR-840 kaarten. Bij NCS zijn dat de color matching standaard stalen. Dat zijn geijkte stalen met de colormetrische waarden erbij. Bij kleurverschillen kun je altijd deze kaarten gebruiken. Is de moederstaal niet beschikbaar, dan ben je afhankelijk van een kleurenwaaier. Hou er dan wel rekening mee dat er kleurverschil kan zijn tussen de waaiers onderling.

Kleur van het materiaal

Het licht bereikt ons oog nadat het wordt gereflecteerd door een voorwerp. Een voorwerp reflecteert niet alle licht dat erop valt, een deel wordt geabsorbeerd (opgenomen) afhankelijk van de kleur en het materiaal van het voorwerp (partiële absorptie). Afhankelijk hiervan ontstaat een kleurindruk. Als alle licht wordt geabsorbeerd, dan spreken we van zwart (omdat er geen licht gereflecteerd wordt). Wanneer alle licht wordt gereflecteerd, dan spreken we van wit. Een wit voorwerp reflecteert bijvoorbeeld al het licht, waarbij er (nagenoeg) geen licht geabsorbeerd. Afhankelijk van de kleur van het oppervlak wordt het licht gereflecteerd en geabsorbeerd.

Reflectie van het materiaal

Ook het materiaal zelf is van invloed op de kleurbeoordeling. Hoogglans materialen zorgen bijvoorbeeld voor meer reflectie. Materialen met structuur zorgen voor schaduwwerking. Op het moment dat je een hoogpolig tapijt beoordeelt op kleur, dan doe je er goed aan dat te doen met goede vertaling van het referentiemateriaal. Dat wordt vervolgens je standaard voor de kleurbeoordeling.

Transmissie

Het beoordelen van doorzichtige materialen vergt ook de nodige kennis. Denk aan plastics van flessen, raamfolie of glaswerk. Als licht of een deel van het licht dóór een voorwerp valt, spreekt men van transmissie. Het voorwerp is dan transparant. Een ondoorzichtig voorwerp noemen we opaak. Opaciteit is de mate van transparantie. Bij een kleurfilter of een zonnebril wordt een gedeelte van het licht geabsorbeerd. Met een blauw of blauw/groen filter wordt het rode deel van het licht geabsorbeerd, terwijl bij een filter rood of geel het blauwe deel van het licht geabsorbeerd wordt. Ook hier geldt weer dat bij de kleurbeoordeling van materialen, al dan niet transparant, er sprake zou moeten zijn van een vertaling van het referentiemateriaal.