Wat is de invloed van licht op kleur in het werk van een kleurbeoordelaar?

Je kent het vast wel: in daglicht kleurt iets heel anders dan onder een lamp. Dit fenomeen heet metamerie en is een belangrijk begrip voor iedereen die professioneel werkt met kleur. Je kunt de kleur beoordelen door de (fysieke) kleurstaal naast het gekleurde oppervlak te houden. Je moet dan wel rekening houden met de lichtomstandigheden. Meer hierover lees je hieronder.

Licht bepaalt hoe kleur verschijnt

In een eerder blog schreven we dat de invloed van licht op kleur eenvoudig ingewikkeld kan zijn. Daglicht in de ochtend is anders dan rond het middaguur of in de avond. Ook het momentum in het jaar en de locatie op de wereld zijn van invloed. Deze kennis is belangrijk voor kleurspecialisten en voorschrijvers, zoals architecten en ontwerpers, omdat zij altijd te maken hebben met de beleving van hun klanten. En met licht. Licht beïnvloedt de kleurwaarneming. Licht bepaalt hoe kleur verschijnt.

Gestandaardiseerd licht

Om kleur goed te kunnen beoordelen, zijn lichtkasten ontwikkeld. Die hebben een neutrale omgeving, vaak middengrijs, zodat er geen reflectie of vervuiling van de omgeving is. In lichtkasten zit een aantal lichtbronnen, waaronder daglicht en andere lichtbronnen. Die lichtbronnen zijn door de CIE, de Commission International de l’Eclarage, gestandaardiseerd door de energieverdeling ervan vast te leggen. Zo is het daglicht gestandaardiseerd op D65, 6500 Kelvin. Geelachtig licht, van bijvoorbeeld gloeilampen, is 3000 Kelvin. Om een kleur te beoordelen is het belangrijk dit te doen met gestandaardiseerd licht.

Afhankelijk van de markt en consument

Als professional creëer je een omgeving waarin je kleur kunt beoordelen. Die omgeving is neutraal en kan een lichtkast zijn, maar ook een kamer met daglichtlampen en een diffuser. De keuze van je lichtbron hangt ook af van de markt waarin je zit en de locatie waar de eindgebruiker het product gaat zien. Gaat het bijvoorbeeld om het beoordelen van behang, dan beoordeel je dat niet niet alleen onder daglicht, maar ook onder de lichtbron waarin het behang wordt toegepast. Producten die in een winkel getoond worden, zoals kleding, beoordeel je onder daglicht maar ook bijvoorbeeld LED, omdat deze lichtbron wordt toegepast in de winkels.

De keten

Tot slot is er nog de keten. Voor kleurbeoordelaars is het van belang dat binnen de gehele keten dezelfde taal wordt gesproken. Neem bijvoorbeeld de drukinktindustrie. Daarin beoordeelt men op kleur op D50. Je kunt je voorstellen dat het onhandig is wanneer de inktproducent op D65 beoordeelt. Zorg daarom voor de juiste standaardisatie om te voorkomen dat kleur anders verschijnt.